Kredyt a pożyczka

Warunki udzielenia kredytu

Zgodnie z artykułem 5 punkt 1 prawa bankowego udzielanie kredytów jest czynnością bankową. Czynności bankowe mogą wykonywać tylko banki. Umowa kredytu może dotyczyć tylko pieniędzy i musi zawierać następujące informacje:


- kwotę i walutę kredytu,
- cel, na który kredyt został udzielony,
- określenie uprawnień banku do kontroli czy kredyt został wykorzystany zgodnie z celem,
- zasady i termin spłaty kredytu,
- w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i spłacanych rat,
- wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
- zabezpieczenie kredytu,
- terminy i sposób wypłaty transz kredytu,
- wysokość prowizji,
- warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

W przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłat bezpośrednio w tej walucie.

Zgodnie z prawem bankowym bank przed udzieleniem kredytu musi zbadać zdolność kredytową wnioskującego. Zdolność kredytowa jest określona jako możliwość spłaty kredytu wraz z odsetkami w wyznaczonym terminie. Jeżeli wnioskujący nie ma zdolności kredytowej bank może udzielić kredytu tylko pod warunkiem ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu oraz planu naprawczego, który zapewni uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie.

Prawo bankowe nie jest jedynym źródłem prawa, którego muszą przestrzegać banki podczas udzielania kredytów. Równie ważne są rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego. KNF co pewien czas uaktualnia rekomendacje aby dostosować je do sytuacji na rynku finansowym i możliwych zagrożeń. Obecnie obowiązuje rekomendacja S dotycząca kredytów hipotecznych oraz rekomendacja T dotycząca kredytów detalicznych.

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe

Prawo bankowe definiuje kredyt jako czynność bankową, którą mogą wykonywać jedynie banki. Natomiast ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych umożliwia udzielanie kredytów także SKOKom. Kredyty te mogą być udzielane tylko i wyłącznie członkom SKOKów. Podczas udzielania kredytu SKOKi muszą stosować taką samą procedurę jak banki do oceny zdolności kredytowej wnioskującego.

Definicja pożyczki

Pożyczka jest zdefiniowana w kodeksie cywilnym jako umowa polegająca na przeniesieniu na własność pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy lub rzeczy na określony czas. Umowa pożyczki o wartości większej niż 1000 zł musi mieć formę pisemną. Kodeks cywilny okresla także maksymalną stopę procentową pożyczki i kredytu. Stopa ta wynosi dwukrotność odsetek ustawowych, które są równe stopie referencyjnej NBP (0,1%) plus 3,5% czyli 3,6%. Maksymalna stopa procentowa pożyczek i kredytów wynosi więc 7,2%.

Kodeks cywilny nie zawiera żadnych ograniczeń co do podmiotów udzielających pożyczek. Mogą je więc udzielać zarówno osoby fizyczne jak i firmy. Natomiast Ustawa o kredycie konsumenckim określa, które podmioty mogą udzielać pożyczek w ramach działalności gospodarczej. Zgodnie z ustawą firma pożyczkowa musi spełniać następujące warunki:

- działalność wyłącznie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej
- minimalny kapitał zakładowy instytucji pożyczkowej wynosi 200 000 zł i musi być pokryty wkładem pieniężnym, niepochodzącym z kredytu, pożyczki, emisji obligacji, źródeł nieudokumentowanych
- członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub prokurentem nie może być osoba skazana za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub przestępstwo skarbowe.
- wpis do Rejestru Instytucji Pożyczkowych, prowadzonego przez KNF.

Komisja Nadzoru Finansowego wpisuje firmy do Rejestru natomiast w żaden sposób nie nadzoruje działalności firm pożyczkowych.

Koszty pozaodsetkowe kredytu i pożyczki

Ustawa o kredycie konsumenckim określa także wysokość maksymalnych kosztów pozaodsetkowych pożyczek i kredytów. Są one zdefiniowane jako wszystkie koszty związane z kredytem lub pożyczką za wyjątkiem odsetek, Należą do nich:
- prowizja,
- opłata przygotowawcza,
- ubezpieczenie kredytu,
- ubezpieczenie na życie,
- koszt dodatkowych usług, od zakupienia których uzależnione jest udzielenie kredytu np. karta płatnicza.

Wysokość maksymalnych kosztów pozaodsetkowych są uzależnione od długości kredytu/pożyczki i wynoszą od 27,5% w przypadku kredytu lub pożyczki na 1 miesiąc do 55% w przypadku kredytu lub pożyczki na 1 rok.
W związku z epidemią koronawirusa parlament obniżył maksymalne koszty pozaodsetkowe i teraz wynoszą one od 15,5% w przypadku kredytu lub pożyczki na 1 miesiąc do 21% w przypadku kredytu lub pożyczki na 1 rok.